W Gniazdach Sokolich zaczęły powstawać różne nieformalne grupki „kołowników”. Polskie kolarstwo w zaborze pruskim miało początkowo charakter przede wszystkim  turystyki rowerowej. Poznańskie TG „Sokół” na przełomie XIX i XX wieku organizowało wycieczki rowerowe do pobliskich okolic pod poznańskich, jak Kórnik czy Szamotuły oraz na Kujawy. Wycieczki rowerowe proponowane poznaniakom narodowości polskiej – zazwyczaj  organizowane w celu turystycznym i poznawczym - kończyły się często spotkaniami towarzyskimi z miejscową ludnością.

 W 1894 r. utworzono pierwszy oddział „kołowników” przy Sokole poznańskim, a trzy lata później w Gnieźnie.

W 1898 r. powstał przy „Sokole” inowrocławskim oddział „kołowników”. A rowery były bardzo drogie, dlatego właściciel sklepu rowerowego w Inowrocławiu, prowadził wypożyczalnię welocypedów i bicykli. Rosła popularność roweru, coraz częściej organizowane były wycieczki „kołowników”, pionierzy kolarstwa integrowali młodzież wokół spraw polskich oraz zapoznawali się z przeszłością i zabytkami (czyli były to początki krajoznawstwa). Pierwszą wspólną wielodniową wycieczkę „kołownicy” odbyli latem 1898 r., mianowicie z Inowrocławia, Gniezna i Poznania zjechali się do Kruszwicy, gdzie Sokół Nadgoplański też skupiał grono „kołowników”.

Obok działalności turystycznej i krajoznawczej Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” prowadziło działalność kolarstwa sportowego wśród młodzieży. Polski sportowy oddział kołowników (bo tak nazywano kiedyś kolarzy) powstał w Poznaniu w 1895 r. i liczył na początku 30 osób. Każdy kolarz należący do poznańskiego „Sokoła” musiał posiadać własny rower. Na to mogli sobie pozwolić tylko ludzie bogaci, gdyż sprzęt taki był stosunkowo drogi. W 1897 rozegrano wyścig rowerowy na dystansie 100 km z Poznania do Gniezna i z powrotem.